آخرین مطالب
امکانات وب
چرخه P-D-C-A:
چرخه PDCA را برای اولین بار در دهه 1930 والتر شوارت مطرح و بعدها آن را دبلیو ادواردز دمینگ تبیین و ارائه کرد. دمینگ معتقد بود که کلید اصلی کیفیت تولید در دست فرآیندهایی است که به‌خوبی تعریف‌شده و تکرارپذیر باشند. این الگو، چارچوبی برای بهبود فرایند یا سیستم فراهم می‌کند. هرگاه نواحی قابل‌بهبود، شناسایی شود، این الگو می‌تواند به‌عنوان راهنما برای پروژه‌های قابل‌بهبود در پروژه‌هایی خاص استفاده شود.
چرخه PDCA به نحوی طراحی‌شده که مدلی پویاست یعنی آخرین گام تکامل مرحله قبلی به‌منزله اولین گام مرحله بعدی خواهد بود. باوجود استمرار کیفیت بهبود، فرایند می‌تواند همواره تجزیه‌وتحلیل شود و تغییرات آن دوباره آزمایش شود. با استفاده ازآنچه که در یک تجربه PDCA به دست می‌آوریم، خواهیم توانست تجربیاتی پیچیده‌تر را به دست آوریم.
اجزاء چرخه PDCA عبارت‌اند از:
1) برنامه[1]: عبارت است از تغییر یا آزمایشی که برای بهبود مدنظر دارید. در این مرحله آنچه را می‌خواهید بهبود یابد، تجزیه‌وتحلیل و نواحی قابل‌بهبود را پیدا کنید. نخستین گام، انتخاب آن نواحی است که بیشترین اولویت را برای تلاش ما دارد. برای تشخیص این نواحی قابل‌تغییر از روند نما (فلوچارت) یا چارت پارتو استفاده کنید.
2) اجرا[2]: تغییر یا آزمون را اجرا کنید (ترجیحاً در یک مقیاس کوچک). این اجرا مربوط به تغییری است که در مرحله برنامه درباره آن تصمیم گرفته‌اید.
3) بررسی یا مطالعه[3]: بررسی نتایج یاد گرفته‌ها و اشتباهات. این مرحله یک مرحله حیاتی در چرخه PDCA است. پس از اجرای تغییرات در یک مدت کوتاه، شما باید تشخیص دهید که اجرای آن تغییر تا چه حد مؤثر بوده است. آیا واقعاً به بهبود موردنظر شما منجر شده است یا نه؟ باید متناسب با ارزیابی‌هایی که می‌توانید به‌وسیله آن‌ها سطح بهبود را تنظیم کنید، تصمیم بگیرید. در این ارزیابی‌ها، استفاده از نمودارهای گردش کار می‌تواند مفید باشد.
4) اقدام[4]: تغییرات را ثبت کنید یا دوباره چرخه را آغاز کنید. پس از برنامه‌ریزی، اجرا و تنظیم تغییر، باید تصمیم بگیرید که آیا این تغییر ارزش استمرار دارد یا نه؟ درصورتی‌که اجرای این تغییر صرفاً به تلف کردن وقت شما می‌انجامد یا ادامه آن شمارا با مشکل مواجه می‌سازد یا درنهایت به بهبود نمی‌انجامد، ممکن است به توقف تغییر فکر کنید یا تغییر جدیدی را برنامه‌ریزی کنید.
ممکن است تصمیم بگیرید این تجربه (آزمایش) را به ناحیه دیگر انتقال دهید و یا به‌تدریج بر پیچیدگی آن بیفزایید. بدین ترتیب شما به مرحله برنامه برمی‌گردید.
این روش‌شناسی چهار مرحله‌ای به‌عنوان فرایندی تلقی می‌شود که از فنون یا ابزار هفت‌گانه کیفیت استفاده می‌کند. این فرآیند با مرحله برنامه‌ریزی که در آن وضعیت فعلی، تجزیه‌وتحلیل می‌شود شروع می‌شود، داده‌ها جمع‌آوری می‌شود و برنامه‌هایی برای بهبود تنظیم و تدوین می‌شود. مرحله انجام یا اجرا معمولاً شامل بعضی از راه‌های آزمایشی یا مقدماتی است؛ مثلاً بخش جزئی از یک فرایند تولیدی یا خدماتی یا گروهی کوچک از مشتریان یا ارباب‌رجوع. این دوره آزمایشی در خلال مرحله مطالعه و بررسی، نقادانه ارزشیابی و مشکلات یا فرصت‌های دیگر بررسی می‌شود. در مرحله نهایی، سازمان اطمینان می‌یابد که بهبود کیفیت به‌عنوان شیوه‌ای استاندارد و مستمر پیش از شروع چرخه (برنامه‌ریزی بعدی) اجرا می‌شود؛ بنابراین در فرآیند، تأکید بر بهبود مستمر است.
چگونه از چرخه دمینگ استفاده کنیم:
چرخه PDCA شمارا ترغیب می‌کند که از فرآیند مشخصی در حل مسئله و ارائه راه‌حل‌ها پیروی کنید. از مراحل زیر پیروی کنید تا بتوانید بیشترین بهره‌برداری را از راهکارهای بالقوه داشته باشید:
قدم اول، برنامه‌ریزی:
اول به‌خوبی مشخص کنید که مسئله شما چیست؟ پس‌ازآن بهتر است از نقشه فرآیندی استفاده کنید. سپس دیگر اطلاعات موردنیاز را برای ارائه راهکارهای مناسب جمع‌آوری کنید.
قدم دوم، اجرا:
این قدم شامل مراحل مختلف است، ازجمله: ایجاد راهکارهای ممکن، انتخاب راهکارهای ممکن، اجرای آزمایشی پروژه در یک مقیاس کوچک‌تر
قدم سوم، کنترل:
در این مرحله شما ارزیابی می‌کنید که پروژه آزمایشی چقدر مؤثر بوده است و اطلاعات مربوط به بهبود آن را جمع‌آوری می‌کنید. با توجه به میزان موفقیت پروژه آزمایشی، حوزه‌های لازم جهت بهبود و مقیاس بهبود را شناسایی کنید و ممکن است برای بهبود بیشتر، مراحل اجرا و کنترل را چندین بار تکرار کنید.
قدم چهارم، اقدام:
اکنون زمانی است که راه‌کار خود را به‌صورت کامل اجرا کنید. اگرچه چرخه PDCA در این مرحله خاتمه نمی‌یابد. اگر شما از چرخه دمینگ برای بهبود مستمر استفاده می‌کنید، دوباره باید به مرحله برنامه‌ریزی برگردید و به دنبال حوزه‌های دیگری برای بهبود بگردید.
چه زمانی از چرخه دمینگ استفاده کنید؟
چرخه دمینگ فرایندی کنترل‌شده و مفید برای حل مسئله ارائه می‌دهد. این چرخه زمانی مؤثر است که:
- بخواهید راهکارهای جدید را شناسایی و فرآیندهای موجود را اصلاح کنید.
- راهکارهای مختلف و بهبود آن‌ها قبل از پیاده‌سازی و استفاده از آن‌ها را آزمایش کنید.
از هدر رفتن منابع ارزشمند سازمانی جلوگیری کنید.
[1] Plan
[2] Do
[3] Check
[4] Act
برگرفته از کتاب "کار تیمی و روش های تصمیم گیری و حل مسئله در سازمان" نوشته محمود فاتحی و مرجان سادات حر، 1396، انتشارات مهرآذین
سفارش کتاب : [email protected]
برچسب‌ها: چرخه دمینگ , چرخه PDCA , تکنیک های حل مسئله کارآفرینی مدیریت حسابداری و حسابرسی...
برچسب : ابزارهای, نویسنده : mahmoodfatehio بازدید : 62